لامپ فلورسنت چیست ؟
لامپ فلورسنت چیست؟ انسانهای اولیه در ابتدای زندگی بشر از آتش برای تولید نور استفاده میکردند؛ اما امروزه برای ایجاد روشنایی در محیط زندگی منابع نوری مختلفی وجود دارد که میتوان از آنها استفاده کرد. لامپها یکی از این منابع هستند که ما در خانههای خود بهوفور استفاده میکنیم. انواع لامپ فلورسنت یا لامپ مهتابی که از طریق بخار جیوه با خصوصیات فلورسانس و فشار پایین کار میکند، بیش از ۷۰ سال از تولید آن میگذرد. لامپ فلورسنت کاربری مختلفی دارد مانند استفاده ی لامپ فلورسنت در آکواریوم برای گیاهان ، لامپ فلورسنت برای گیاهان،…
این لامپها به دلیل داشتن قابلیتهای گوناگون برای تأمین روشنایی بسیار اقتصادی و مقرونبهصرفه هستند. همچنین لامپ مهتابی بر اساس سایز و قطعات مختلف موجود در داخل آن، به انواع گوناگونی تقسیم میشود . از طرفی وجود گاز جیوه درون این لامپ ها مضراتی برای سلامتی انسان دارد که گاها این سوال را برای مصرف کنندگان این نوع لامپ بوجود میآورد که آیا لامپ کم مصرف سرطان زاست؟
در ادامه به معرفی انواع لامپ فلورسنت و مزایا و معایب آن میپردازیم.
معرفی انواع لامپ فلورسنت
این لامپها بهگونهای ساخته می شوند که پس از وصل شدن به برق و رسیدن ولتاژ به دو طرف آن، آرگون و نئون موجود در داخل لامپ داغ میشود؛ پس از آن جیوهای که در داخل لامپ است، بخار میشود. زمانی که جریان الکتریکی از مدارهای موجود در داخل لامپ عبور میکند، باعث گرمشدن آن میشود. مدارها و رشتههای موجود بر روی این لامپ با استفاده از یک مایع، عایق می شود که از قانون ترمویونیک پیروی کرده و در حرارتهای بالا الکترون آزاد میکند.
الکترونهایی آزاد می شوند با اتم بخار جیوه برخورد می کنند و در نتیجه الکترونهای آن را رهاسازی میکنند. این حالت موقتی است و پس از گذشت مدتزمان خاصی این الکترونها به حالت اولیه برمیگردند. بهاینترتیب اتمهای جیوه میتواند پرتو فرابنفش ایجاد کنند و در زمان برخورد این اشعه به لایه فسفری لامپ، یک نور سفیدرنگ ایجاد میشود که در نهایت محیط روشن میشود. این نوع لامپ از گذشته تا کنون در اشکال استوانهای، حلقهای و خطی به بازار عرضه میشده است که هرکدام ویژگیهای خاصی دارند.
انواع لامپ فلورسنت
این نوع لامپها دارای انواع مختلفی هستند:
- لامپ فلورسنت با الکترود و بدون الکترود
- لامپ فلورسنت رنگی
- لامپهای فلورسنت بر مبنای قطر
- لامپ فلورسنت فشرده یا کممصرف
لامپ فلورسنت با الکترود و بدون الکترود
یک نوع از دستهبندی لامپهای فلورسنت بر اساس ساختار آنها است که میتواند بهصورت با الکترود یا بدون الکترود باشد. البته تمام قسمتهای هر دو لامپ شبیه یکدیگر هستند و یک یا دو جزء آنها متفاوت است. الکترود یکی از مهمترین قطعات در این لامپها است. برق ورودی به لامپ پس از اتصال جریان از قسمت starter عبور میکند. در ساخت این بخش از لامپ دو فلز استفاده می شود که فاصله میان آن را با استفاده از نئون پر میکنند و هنگام عبور برق از داخل این نئون تخلیه الکتریکی انجام میشود.
در نتیجه هر دو فلز گرم و منبسط شده و به یکدیگر میچسبند که فرایند تخلیه تمام شده و دمای گازهای موجود در آن کاهش پیدا میکند. سپس استارتر مجددا خنک میشود و عبور جریان از آن قطع میشود. حباب لامپ مهتابی کاملا مسدود است و با استفاده از این دو فلز احاطه می شود که میدان مغناطیسی در آن ایجاد میشود. الکترودها در کنار اهمیت زیاد، بسیار آسیبپذیر هستند. لامپهای دارای الکترود عمر کمتری دارند و در مقابل لامپهای بدون الکترود میتوانند تا ۶۰ هزار ساعت نیز کار کنند.
لامپ فلورسنت بر مبنای قطر
این لامپ از نظر شکل ظاهری به چند نوع خمیده، خطی و حلقهای تقسیم میشود. لامپهای تی ۱۲ دارای ۳۸ میلیمتر قطر هستند و توانایی تولید ۲۰ تا ۶۵ وات نور را دارند. لامپهای تی 10 نیز ۳۲ میلیمتر قطر دارند و میتوانند تا ۶۵ وات نور تولید کنند. نمونههای تی 8 این لامپها نیز ۲۶ میلیمتر قطر دارند و توان نوری آنها ۱۰ تا ۵۸ وات است که در کنار مصرف کمتر، شار نوری بیشتر ایجاد میکنند و به همین دلیل برای بهینهسازی مصرف برق کاملا مناسب هستند. نمونه کوچکتر این لامپها با عنوان تی ۵ است که ۱۶ میلیمتر قطر دارد و ۱۰۴ لومن شار نوری تولید میکند که میتواند تا ۲۰ هزار ساعت عمر کند.
لامپ فلورسنت رنگی
رنگ لامپ فلورسنت توسط یک پوشش فسفر ایجاد می شود که روی دیواره داخلی لوله لامپ قرار دارد. این پوشش از مواد شیمیایی تشکیل شده است که هنگام تابش اشعه ماوراء بنفش از گازهای تخلیه شده در لوله، نور مرئی ساطع می کنند. برخی از آنها فقط یک لایه فسفری دارند که بهعنوان هالو فسفات شناخته میشوند و شاخص رنگ آنها ۵۰ تا ۷۰ درصد است که در ایران با عنوان basic شناخته میشوند.
نمونه دیگر این لامپها که با عنوان ترایبند شناخته میشوند از سهلایه فسفر تشکیل شده است و شاخص رنگی آن در حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد دارد. توان نوری این نوع لامپها نسبت به نمونههای دیگر بیشتر است و با استفاده طولانیمدت، نور آنها کمتر نمیشود.
لامپ فلورسنت فشرده یا کم مصرف
جدیدترین نمونههای لامپ مهتابی با عنوان فلورسنت فشرده CF طراحی شده است که با عنوان لامپ کممصرف شناخته میشود و برای صرفهجویی در مصرف برق بسیار مناسب است. ساختار کلی این لامپها همانند نمونههای قدیمی است؛ ولی در قسمتهای داخلی آن از بالاست الکترونیکی استفاده کردهاند، همچنین قطر و طول لولههای آن را کاهش دادهاند. به همین دلیل حجمی که این لامپ ها اشغال می کنند بسیار کم بوده و توان مصرفی ۱۰۰۰ وات دارند.
صرفهجویی در انرژی با لامپ های فلورسنت
در تأسیسات مخصوص نورپردازی از ELL برای روشنایی عمومی استفاده میشود که توان مصرفی آن ۲۰، ۴۰ و ۶۵ وات است. مقادیر طول، جریان و ولتاژ در این لامپها کاملا استاندارد است. البته هرچه قطر لامپ فلورسنت کوچکتر باشد، میزان مصرف مواد اولیه در تولید آن نیز کاهش پیدا میکند. این موضوع در مقایسه با لامپهای دیگر یک ویژگی خاص محسوب میشود؛ چراکه انرژی مورداستفاده در لامپ مهتابی به حداقل ممکن میرسد. در نتیجه استفاده از آنها برای صرفهجویی در انرژی یک گزینه مطمئن است. منابع انرژی محدود در دنیا باید بهینه مصرف شوند تا در طولانیمدت و برای آیندگان نیز باقی بمانند.
معایب لامپ کم مصرف
لامپهای کم مصرف، بهرغم صرفهجویی در مصرف انرژی در طول عمر خود، معایبی هم دارند که باید قبل از خرید آنها در نظر گرفته شود:
1. هزینه و خطرات سلامتی:
- قیمت اولیه لامپهای کم مصرف بیشتر از لامپهای رشتهای است.
- شکستن آنها میتواند خطرناک باشد، از جمله مضرات شکستن لامپ کم مصرف می توان انتشار گاز جیوه اشاره کرد که برای سلامتی انسان و محیط زیست مضر است.
- به همین دلیل، باید احتیاطهای لازم را در هنگام استفاده و دفع آنها انجام داد.
2. محدودیتهای کاربردی و مضرات زیست محیطی:
- لامپهای کم مصرف برای استفاده در فضای باز مناسب نیستند و در برابر رطوبت، باران، برف و گرما آسیبپذیرند.
- به دلیل وجود مواد مضر، نیاز به بازیافت و دور اندازی خاص دارند.
- با برخی دیمرهای قدیمی سازگار نیستند.
- ممکن است در هنگام روشن شدن لرزش یا سوسو زدن داشته باشند.
- طول عمر آنها کمتر از لامپ LED است.
در نهایت، لامپهای کم مصرف مزایا و معایبی دارند که باید قبل از خرید آنها به دقت مورد توجه قرار گیرند.
انتخاب لامپ مناسب به نیازها و شرایط شما بستگی دارد. اگر به دنبال صرفهجویی در مصرف انرژی هستید، لامپهای کم مصرف میتوانند گزینه مناسبی باشند، اما باید معایب آنها را نیز در نظر بگیرید.
نتیجهگیری
لامپ فلورسنت از چند دهه گذشته تاکنون در تولید روشنایی برای محیطهای گوناگون مورداستفاده قرار میگیرد و با گذشت زمان تنوع زیادی پیدا کرده است. از مهمترین ویژگیهای این لامپ، کممصرف بودن آن است که ۴۰ درصد کمتر از حالت عادی مصرف انرژی دارند. همچنین برخلاف سایر لامپها تعویض آنها در طولانیمدت انجام میشود. انواع مختلف این لامپها برای استفاده در محیطهای مختلف طراحی شده است و هرکدام ویژگیهای خاصی دارند که باید هنگام انتخاب لامپ مورد توجه قرار بگیرند. میتوانید با مطالعه ی “لامپ فلورسنت چیست؟” نسبت به انواع لامپ فلورسنت آشنایی پیدا کنید.همچنین شما عزیزان میتوانید برای تهیه ی با کیفیت ترین محصولات روشنایی، به فروشگاه اینترنتی می ارزه مراجعه نمایید!
