میزان مناسب روشنایی محیط
محاسبه روشنایی مورد نیاز یک محیط یکی از اصول اصلی نورپردازی به حساب می‌آید. یک نورپردازی استاندارد علاوه بر زیبا کردن محیط، در افزایش انرژی و حفظ سلامتی افراد نیز مؤثر است. برای اینکه نورپردازی صحیح داشته باشیم باید تعداد دقیق لامپ و محصولات روشنایی مورد نیاز را به درستی محاسبه کنیم. اما چه طور و با استفاده از چه روشی میزان روشنایی محیط را اندازه‌گیری کنیم؟ در این مقاله نحوه محاسبه روشنایی و فاکتورهای مهم آن را به شما خواهیم گفت.
پارامترهای مهم در محاسبه میزان روشنایی
در زمان اندازه‌گیری و محاسبه میزان روشنایی مورد نیاز یک فضا باید فاکتورهای مختلفی را در نظر بگیرید تا نتیجه مطلوبی حاصل شود. در ادامه به معرفی و توضیح این پارامترها می‌پردازیم.
لومن
هنگام سنجش و مشخص کردن میزان نور مورد نیاز برای یک محیط، باید به مقدار لومن منبع نور توجه کنید. منظور از لومن، میزان نور خروجی از منبع تولید نور است. برای مثال یک لامپ رشته‌ای 100 واتی 1500 تا 1700 لومن روشنایی دارد.
لومن به عنوان یک واحد سنجش برای اندازه‌گیری نور لازم در یک فضا به کار می‌رود. طبیعی است که لامپی که لومن بالایی دارد روشنایی بیشتری هم منتشر می‌کند. شما باید منبع روشنایی با لومن مناسب محیط تان را انتخاب کنید.
وات
وات به میزان انرژی مصرفی لامپ گفته میشود. به عبارت دیگر وات مقدار انرژی است که یک لامپ مصرف می‌کند تا روشنایی مطلوب را تولید کند. امروزه لامپ‌ها با میزان وات‌های متفاوت در بازار به فروش می‌رسد. بسته به اینکه محیط شما چه اندازه‌ای است و چه میزان روشنایی لازم دارید باید لامپ مورد نظرتان را انتخاب کنید. هر کدام از منابع روشنایی از جمله لامپ هالوژن، ال ای دی، فلورسنت و رشته‌ای وات‌های متفاوتی با هم دارند.
بهره‌وری
منظور از بهره‌وری مقدار لومنی است که یک لامپ در ازای مصرف هر وات انرژی تولید می‌کند. هرچه این عدد بهره‌وری بیشتر باشد، لامپ مصرف انرژی کمتری دارد.
افت نور
استفاده طولانی مدت از لامپ و رسوب گرد و خاک روی آن باعث اثراتی مثل کاهش خروجی نور ناشی از افت شار روشنایی میشود. به همین دلیل توصیه میشود میزان افت نور را در نظر بگیرید.
نحوه محاسبه روشنایی مناسب محیط
جهت محاسبه روشنایی مورد نیاز یک فضا این مراحل را دنبال کنید:
مرحله اول
اولین قدم برای اندازه‌گیری روشنایی ایده‌آل یک فضا، محاسبه مساحت آن فضاست. مقدار روشنایی لازم باید مطابق با مساحت محیط انتخاب شود. برای محاسبه مساحت محیط باید طول و عرض آن را اندازه‌گیری کنید. اتاق‌هایی که حالت L شکل دارند را به دو قسمت تقسیم کنید.
عوامل مهم دیگر ارتفاع سقف و در نظر گرفتن رنگ مبلمان، پرده و سایر وسایل منزل است.
مرحله دوم
قدم بعد تعیین نوع کاربری محیط است. میزان روشنایی لازم برای محیط‌های مختلف متفاوت است. شما برای هر کدام از فضاهایی مثل اتاق خواب، اتاق نشیمن، کارگاه خیاطی و… به میزان نور متنوعی نیاز دارید. پس بهتر است قبل از محاسبه، نوع کاربری محیط مورد نظرتان را مشخص کنید.
مرحله سوم
سپس نوبت به اندازه‌گیری لومن مورد نیاز یک فضا می‌رسد. برای این کار باید مساحت فضا را در مقدار کندل متر مورد نیاز آن فضا ضرب کنید. به فاصله یک متری نور از منبع خود کندل متر گفته میشود. در ادامه این روش را با یک مثال روشن می‌کنیم.
یک اتاق نشیمن که 100 متر مساحت دارد، حدود 107 تا 215 کندل متر روشنایی و حدود 10700 تا 21500 لومن نیاز دارد. با نگاه به جدول‌های استاندارد موجود می‌دانیم که اگر لامپ ال ای دی 6 واتی که 450 لومن نور را در نظر بگیریم، حداقل 23 و حداکثر 45 عدد لامپ برای روشن کردن این محیط 100 متری نیاز داریم. اما اگر بخواهیم از لامپ 13 واتی استفاده کنیم، تعداد لامپ مورد نیاز حداقل 9 وات و حداکثر 19 عدد است.
این اعداد برای شرایط عادی تخمین زده میشود. اگر تمایل دارید محیط مورد نظرتان از حالت عادی روشن‌تر باشد، باید 10 تا 20 درصد به نتیجه محاسبات خود اضافه کنید.
یک روش دیگر محاسبه روشنایی مناسب فضا، بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال است:
اپلیکیشن Lighting Calculations
یکی از راه‌های اندازه‌گیری میزان روشنایی لازم استفاده از اپلیکیشن‌هایی مثل Lighting Calculations است. با استفاده از این اپ محاسبات مربوط به روشنایی به صورت اصولی و استاندارد انجام میشود. این برنامه این امکان را به شما می‌دهد که بتوانید با استفاده از فرمول محاسبه روشنایی، تمامی واحدهای نوری را به همدیگر تبدیل کنید. همچنین میتوانید میزان شار نوری، نحوه نورپردازی برای فضای داخلی، تعداد و مدل لامپ‌ها را محاسبه کنید.
نکته: میزان لومن یا لوکسی که از طریق این اپ به دست می‌آورید برای حالت معمولی محاسبه شده است. اگر قصد دارید از وسایل تیره در محیط استفاده کنید، باید این مقادیر را بیشتر کنید.
نرم‌افزار DiaLux
یکی دیگر از روش‌های موجود برای محاسبه میزان روشنایی مناسب استفاده از نرم‌افزار Dialux است. این برنامه به 25 زبان زنده دنیا تولید شده و کاربران زیادی از سراسر دنیا دارد. مزیت این نرم‌افزار این است که با استانداردهای معتبر جهانی جهت نورپردازی محیط‌های مختلف تطابق زیادی دارد.
دستگاه‌های دیجیتال
امروزه فناوری پیشرفت قابل توجهی داشته و روش‌های دستی جای خود را به دستگاه‌های دیجیتال و نرم‌افزارهای تخصصی داده‌اند. با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال مجهز به حسگرهای پیشرفته و تکنولوژی‌های مدرن هم می‌توان روشنایی مورد نیاز را به دست آورد. این دستگاه‌ها قابلیت اتصال به شبکه بی‌سیم و انتقال داده به نرم‌افزارهای تخصصی را هم دارند.
شدت نور در محیط‌های مختلف متفاوت است!
فرض کنید در یک محیط اداری هستید که باید میزان مشخصی از نور را در آن فضا داشته باشید. در این شرایط میزان روشنایی باید روی میز کارمندان بیشتر باشد. یا در یک سالن ورزشی نور باید بیشتر در بخش کف سالن و روی بازیکنان باشد. این شدت روشنایی یا همان پارامتر لوکس است که میزان نوری که تابیده میشود را تعیین می‌کند. لوکس، شدت روشنایی است که برابر با یک لومن نور تابیده شده از فاصله یک متری به سطحی است که دارای 1 متر مربع مساحت میباشد. حال اگر این مساحت و ارتفاع بیشتر شود، عدد مربوط به لوکس نیز کمتر خواهد شد.
در واقع شما باید برای نورپردازی یک محیط به اندازه‌ای شدت نور را تعیین نمایید که فرد بتواند هر عملی را که باید انجام دهد، با بالاترین کیفیت انجام دهد. مثلا برای خواندن کتاب، کشیدن نقشه، انجام تکالیف و …
مطلب پیشنهادی: لوکس و لومن چیست؟ تفاوت لوکس با لومن
چه نوری برای چه مکانی مناسب است؟
نوع نوری که در یک فضا تابیده میشود، بر اساس آن محیط انتخاب شده است. محصولات بسیار زیادی در بازار موجود است که میتوانید آن‌ها را انتخاب نمایید. هر کدام از این مدل‌ها بستگی به نورپردازی محیط انجام میشود. عوامل مختلفی در خرید لامپ‌ها موثرند که در این میان می‌توانیم به کاربری فضا، نوع سقف محیط، دیوارها و محدودیت‌هایی که در این میان است، اشاره نماییم. ممکن است نورپردازی برای یک محیط تنها با استفاده از نوارهای خطی ال ای دی یا چراغ‌های ریلی انجام شود، این حالت برای زمانی است که شرایط آن فراهم باشد یعنی هنگامی که امکان نصب لامپ توکار وجود داشته باشد . همچنین در مواقعی ممکن است این قابلیت در دسترس نباشد.
میزان نور مورد نیاز برای بخش‌های مختلف منزل مسکونی
حال برای آنکه بتوانید منزل خود را به صورت صحیح نورپردازی نمایید، میزان نور مورد نیاز برای هر یک از بخش‌های آن را بیان مینماییم:
-
میزان روشنایی آشپزخانه
یکی از مهمترین قسمت‌های خانه است که نورپردازی آن اهمیت زیادی دارد. بهترین انتخاب برای این فضا، چراغ‌های آویز است که نور را در تمام قسمت‌های این محیط پخش می‌کند. میتوانید از انواع چراغ‌های دکوراتیو در فضا استفاده نمایید. میزان نور مورد نیاز در آن باید در حد میانه باشد.
-
شدت روشنایی پذیرایی
بهتر است میزان نور بیشتری داشته باشد. میتوانید در قسمت‌هایی از دیمر استفاد نمایید که نور را به صورت اتومات کم و زیاد می‌کند. مقدار مناسب نور در این فضا به سبک دکور آنجا بستگی دارد. اگر دکوراسیون مدرن است، نور کم، انتخاب بهتری است.
-
روشنایی سرویس بهداشتی
هم نیازمند نور زیادی نخواهد بود. تنها بخشی که نیاز به نور زیاد دارد، بالای آینه است تا بتوانید دید کاملی را در این قسمت داشته باشید.
حتما بخوانید: راهنمای خرید لامپ مناسب برای هر محیط
چقدر روشنایی برای فضاهای مختلف مناسب است؟
به جز مواردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، یک طراح دکوراسیون داخلی برای نورپردازی محیط باید متراژ و کاربرد آن محیط را در نظر بگیرد. جدول زیر بر اساس تحقیقات صورت گرفته در مورد میزان روشنایی محیط‌های مختلف اعدادی را در اختیارتان میگذارد. میزان نورها به صورت تقریبی و بر اساس اصول علمی عنوان میشود و در شرایط مختلف متفاوت میباشد.
حرف آخر
در این مطلب به نکات مهم و نحوه محاسبه روشنایی مورد نیاز یک محیط پرداختیم. توجه به این فاکتورها باعث میشود نور لازم برای روشنایی محیط تان به خوبی تأمین شود و یک نورپردازی اصولی داشته باشید. محاسبه اصولی میزان روشنایی محیط، مزایایی مثل تعیین تعداد لامپ مورد نیاز، موقعیت قرارگیری، محدود کردن خیرگی و توزیع مناسب روشنایی در نقاط مختلف را به همراه دارد. البته مقدار نور لازم تا حد زیادی به سلیقه شما بستگی دارد.
پیشنهاد می‌کنیم برای خرید محصولات روشنایی باکیفیت به فروشگاه اینترنتی می‌ارزه سر بزنید. شما میتوانید لامپ و سایر منابع نوری را با قیمتی مناسب و به صورت آنلاین و بی دردسر به ما سفارش دهید. کافیست وارد فروشگاه می‌ارزه شوید و محصول مورد نظرتان را جستجو کنید. با مقایسه و بررسی محصولات موجود سفارشتان را در کمتر از پنج دقیقه ثبت کنید.
