آموزش نورپردازی|تکنیک نورپردازی مستقیم و غیرمستقیم

 تکنیک های نورپردازی مستقیم و غیر مستقیم

یکی از مفاهیم نورپردازی که اغلب با آن روبه رو هستیم دو اصطلاح نور مستقیم و نور غیرمستقیم است. اغلب برای افراد سوال پیش می آید که این دو اصطلاح چیست و چه تفاوتی باهم دارند؟ نور مستقیم و غیر مسقیم چگونه بر اتاق تاثیر می‌گذارد؟ و شما از کدام منابع نوری چه نور را دریافت می کنید؟ استفاده از نور مناسب می تواند در بالا بردن بهبود فضای اتاق موثر باشد، در مقابل کاهش کیفیت نور سبب کاهش کارایی فضای اتاق می تواند باشد. بنابراین دانستن این دو مفهوم ضروری به نظر می رسد. در ادامه به تعاریف نورپردازی مستقیم و نورپردازی غیر مستقیم می‌پردازیم.

نور مستقیم (Direct light) چیست؟

نور مستقیم زمانی است که نور یک وسیله یا لامپ بر روی یک منطقه و یا یک جسم خاص می‌افتد. نورهای مستقیم از طریق یک لامپ یا صفحه نمایش ایجاد می شود که تمام نور را در یک زاویه خاص متمرکز می‌کند. عکس‌‌های پایین نمونه مناسبی از نور مستقیم هستند زیرا فقط به سمت پایین روشن می شوند. نورافکن ها منابع نوری دیگری هستند که نور را در زاویه ای خاص به یک جسم یا منطقه ای خاص می تابانند.

نور مستقیم درجایی که ما قرار است کار یا وظیفه ای خاص را انجام دهیم مانند فضای خانه، محیط کار و سایر مکان هایی که در آن فعالیتی خاص انجام می شود اهمیت دارد. برای مثال هنگام مطالعه کتاب در خانه یا مونتاژ یک محصول، به یک چراغ روشنایی کوچک در محل کار با نور جهت دار نیاز داریم زیرا نور را دقیقا به جایی که مورد نیاز است متمرکز می کند. در محیط خانه، استفاده از نورهای جهت دار در فضاهایی همچون فضای کار آشپزخانه و نورپردازی زیر کابینت انتخابی بسیار عالی برای روشنایی قسمت آماده سازی و پخت و پز است.

همچنین از نور مستقیم در فضاهایی همچون موزه ها، گالری های هنری و مغازه ها برای افزایش تمرکز و توجه ما به یک نقطه یا محصول استفاده می شود. نور مستقیم می تواند هم  کاربردی و هم تزئینی باشد. مثلا نور چراغ های راه آهن کاملا کاربردی است اما زمانی که شما برای تاکید روی جسمی خاص در اتاق از نور مستقیم استفاده می کنید کاملا استفاده ی تزئینی دارد.

نور غیر مستقیم (Indirect light)چیست؟

نور غیرمستقیم معمولا برای روشن کردن منطقه وسیع تری استفاده می شود. منبع نوری که نور آن اجسام دیگر را نیز در یک اتاق با توزیع یکنواخت روشن می کند منبع نور غیرمستقیم است. نور غیرمستقیم یک نور یکنواخت و هارمونیک را بدون تضاد شدید بین نور و سایه ایجاد می کند. طبیعتا نوری که از خورشید به پنجره اتاق ما می تابد نور غیرمستقیم است و فضای اتاق را با نور ملایم و یکنواخت روشن می کند. حال این سوال پیش می آید که چه زمانی استفاده از نور غیرمستقیم بهتر است؟

مطلب پیشنهادی: میزان مناسب روشنایی محیط چقدر است؟

هنگامی که تعدادی منبع نوری مستقیم در فضا داریم و بازهم کمبود نور و روشنایی را در فضا احساس می کنیم، می توانیم به جای اضافه کردن منبع نوری مستقیم در فضا از نورپردازی غیرمستقیم برای اضافه کردن لومن بیشتر به یک اتاق بدون تضاد شدید نور و سایه استفاده کرد. نور غیرمستقیم اتاق را با نوری یکنواخت روشن می کند و باعث می شود که کاربر در اتاق احساس سبکی، گرمی و دلپذیری کند.

در محیط های کاری مانند ادارات، مدارس، انبارها یا بیمارستان ها، نور غیرمستقیم برای حفظ سطح تمرکز در طول روز اهمیت ویژه ای دارد. نور غیرمستقیم به روش های متفاوتی ایجاد می شود. برای مثال می توان از با کمک نوارهای LED که در قالب های از پیش طراحی شده در دیوار قرار داده می شوند ایجاد کرد. لامپ های دیواری و لامپ هایی که در کف ایجاد می شود نور بازتابنده ای را هنگام بازتاب از دیوار ایجاد می کنند.

یک چراغ آویز ساخته شده از کاغذ، پارچه یا شیشه می تواند مقدار مشخصی نور غیرمستقیم را در فضا فراهم کند. زیرا نور را از صفحه نمایش عبور می دهد. به این ترتیب با ایجاد نور غیرمستقیم منبع نوری که هم دیوار و هم سقف را روشن می کند به بهبود جهت گیری، ارتباط بصری و راحتی کلی در اتاق کمک می کند.

ویژگی های مطلوب نور غیر مستقیم شامل موارد زیر است:

• نورپردازی نرم و یکنواخت
• سازگار با کامپیوتر
• افزایش درک راحتی در داخل فضا
• اعمال نور به سقف ها و دیوارهای بالایی

هنگام استفاده از نور مستقیم، در واقع نور از طریق انعکاس آن روی سطوح مختلف مانند دیوار، کف و سقف درک می شود. هنگام انجام فعالیت هایی که نیاز به تمرکز بیشتری دارند می توان از منبع نوری مستقیم و غیرمستقیم به طور همزمان استفاده کرد. اما به هنگام شب می توان نور مستقیم را کاهش داد و بر نور غیر مستقیم به عنوان نور اصلی تکیه کرد. منبع روشنایی غیر مستقیم نه تنها نور کافی را ارائه می دهد بلکه سبب کاهش نور خیره کننده نیز می شود.

انواع روش های استفاده از نور غیر مستقیم:

۱) چراغ های دیواری(استفاده از چراغ های دیواری با نور رو به بالا می تواند درک معماری فضا را گسترش دهد)

۲) چراغ های خطی ( برای پخش نور ملایم در محیط باید به صورت پنهان یا به صورت خطی در آشپزخانه قرار بگیرد)

۳) چراغ های آویز (بدون ایجاد نور شدید سطح راحتی در فضا را افزایش می دهد)

۴) نور مسیریابی( نوری محطاطانه و بسیار کارآمد است ضمن ایجاد ایمنی سبب زیباتر شدن و خوشایندتر شدن مسیر عبوری نیز می شود)

۵) نورها رو به بالا ( به عنوان گزینه ای ایده آل برای برجسته کردن مناظر و دیوارهای بافت دار استفاده می شود)

مطلب پیشنهادی: چگونه رنگ نور مناسب هر محیط را انتخاب کنیم؟

نتیجه گیری

نورپردازی مستقیم و غیرمستقیم مفهومی کاربردی و مهم برای استفاده روشنایی در محیط است.اگر در زمان خرید لوازم روشنایی،به کاربرد و استفاده‌ی محیطی که برای آن خرید می‌کنید دقت کنید می‌توانید یک محیط راحت و مناسب برای فعالیت های خود طراحی کنید.